-230 C... (Ο μικρός μου πλανήτης)

Κοιτάζω διάφορες εικόνες στο ίντερνετ με τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, τις καινούργιες πια, μετά το 2006 και τελευταίος πλανήτης ο Ποσειδώνας. Μια όμορφη φωτογραφία γαλάζιου πλανήτη από το διαστημόπλοιο Voyager. Κι όμως το ηλιακό σύστημα μοιάζει πια κολοβό με οκτώ πλανήτες... Θυμάμαι πάντα στα βιβλία τον ένατο πλανήτη, τον Πλούτωνα που μου κέντριζε το ενδιαφέρον. Τόσο μακρινός, τόσο κρύος... "η θερμοκρασία εις την επιφάνεια του Πλούτωνος είναι -230 βαθμοί Κελσίου..." έγραφε το παλιό βιβλίο που διάβαζα κάποτε στη βιβλιοθήκη της Καλαμάτας που ζούσα. Δίπλα μια φωτογραφία με μια θάλασσα από άστρα και ένα βελάκι να δείχνει ένα μικρό ασήμαντο αστεράκι. "Ο Πλούτων σημειώνεται δια του βέλους...""Ο νεαρός βοηθός του αστεροσκοπείου Lowell των ΗΠΑ C. Tombaugh ανεκάλυψε τον Πλούτωνα φωτογραφικώς την 18 Φεβρουαρίου 1930"


Διάβασα κι άλλα, ό,τι έβρισκα... Ο Clyde Tombaugh, ένα αγροτόπαιδο από το Κάνσας, εραστής της αστρονομίας έφτιαξε μόνος του το πρώτο τηλεσκόπιό του. Έτριψε και γυάλισε υπομονετικά τον γυάλινο δίσκο των οκτώ ιντσών μέχρι να διαμορφώσει την επιφάνειά του σε παραβολικό κάτοπτρο. Τις νύχτες μετά την κουραστική δουλειά στα χωράφια παρατηρούσε τον ουρανό και ιδιαίτερα τους πλανήτες που του άρεσαν. Έφτιαχνε σκίτσα τους... Αποφάσισε και τα ταχυδρόμησε στο αστεροσκοπείο Lowell. Ήταν τυχερός. Άρεσαν πολύ και ήταν και η κατάλληλη στιγμή. Το αστεροσκοπείο μόλις είχε παραγγείλει το νέο πανίσχυρο για την εποχή φωτογραφικό τηλεσκόπιο των 13 ιντσών που προορίζονταν για την έρευνα του ουρανού με σκοπό την ανακάλυψη του Πλανήτη Χ που είχε προβλέψει ο ιδρυτής του αστεροσκοπείου Percival Lowell, ο ιδιόρυθμος αστρονόμος που ήταν γνωστός από τις θεωρίες του για τις διώρυγες του Άρη τις οποίες θεωρούσε δημιουργήματα νοημόνων όντων.
Μόνο σχολική μόρφωση είχε ο νεαρός Clyde όταν προσελήφθη το 1929 για να κάνει την έρευνα για τον άγνωστο πλανήτη. Τα περιορισμένα οικονομικά του αστεροσκοπείου δεν επέτρεπαν την πρόσληψη ενός ατόμου με κατάλληλη εκπαίδευση.

Κι άρχισε ο Clyde την έρευνα. Φωτογραφικές πλάκες που απεικόνιζαν κομάτια του ουρανού με χρονική απόσταση μιας εβδομάδας. Την ημέρα τις εμφάνιζε και στη συνέχεια πέρναγε ατελείωτες ώρες στον στερεοσυγκριτή για να βρει ένα μικρό αστεράκι που θα είχε αλλάξει θέση.
Ένα χρόνο μετά στον αστερισμό των Διδύμων είδε ένα μικροσκοπικό αστεράκι 15ου μεγέθους που στο στερεοσυγκριτή διέκρινε την κίνησή του. Τη μέτρησε πάνω στην πλάκα, ήταν μικρή έδειχνε πως είναι πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα...

Περπάτησε όσο μπορούσε ήρεμος στο γραφείο του αστεροσκοπείου:

"Δρ Slipher βρήκα τον Πλανήτη Χ σας"

Ο 24χρονος Tombaugh είχε κατορθώσει με τη συστηματική του έρευνα να ανακαλύψει έναν καινούργιο κόσμο...
Ο Πλούτωνας όμως δεν ήταν ο μεγάλος πλανήτης που νόμιζαν. Στην αρχή πίστευαν πως είναι ίσα με τη Γη μας. Αργότερα λίγο πιο μικρός από τον Άρη... Τα τηλεσκόπια δεν τον διέκριναν σαν δίσκο. Κάθε καινούργια εκτίμηση των διαστάσεων και της μάζας του ήταν μικρότερη από την προηγούμενη.
Το 1978 με την ανακάλυψη του μεγαλύτερου φεγγαριού του, του Χάροντα, η μάζα του προσδιορίστηκε 400 φορές μικρότερη από αυτή της Γης και η διάμετρός του 2300 χιλιόμετρα, λίγο μεγαλύτερη από το πλάτος των ΗΠΑ...

Με μια τροχιά έντονα ελλειπτική διαγράφει μια περιστροφή γύρω από τον ήλιο σε 248 χρόνια. Στο κοντινότερο σημείο του στον ήλιο ο Πλούτωνας είναι κοντύτερα από τον Ποσειδώνα και κάποια αέρια από την επιφάνειά του εξαχνώνονται δημιουργώντας μια λεπτή ατμόσφαιρα. Αυτό έγινε τελευταία φορά το 1989 και μετά άρχισε πάλι να απομακρύνεται από τον ήλιο. Η ατμόσφαιρά του παγώνει και πέφτει σαν χιόνι στην επιφάνειά του σε ένα μακρύ χειμώνα που διαρκεί δύο περίπου αιώνες...
Κι ο ήλιος εκεί δεν είναι πια ο φωτεινός ζωοδότης όπως στη Γη παρά ένα πολύ λαμπρό άστρο 300 φορές λαμπρότερο από την πανσέληνο στη Γη μας.
Αναρωτιόμουν μικρός πότε θα δω με το δικό μου μάτι τον μακρινό αυτό παγωμένο μικρό κόσμο.
Κι ήρθε ο καιρός, ένα καλοκαίρι στον κατασκότεινο Πάρνωνα οπλισμένος με το παλιό πορτοκαλί μου τηλεσκόπιο Celestron 8 και χάρτες που είχα τυπώσει από τον υπολογιστή μου εντόπισα το πεδίο που βρίσκονταν ο Πλούτωνας. Κοίταξα στον προσοφθάλμιο, μια θάλασσα απο αμυδρά άστρα και στη θέση του Πλούτωνα... Τίποτα... Πιο προσεκτικό κοίταγμα πλάγια όραση και ναι ένα αμυδρό φωτεινό σημείο φάνηκε. Ήταν ο δικός μου Πλούτωνας. Φώναξα και δυο φίλους, τους έδειξα τον τυπωμένο χάρτη και τον είδαν και αυτοί για πρώτη φορά.
Το ταξίδι μου στους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είχε ολοκληρωθεί...
Τι κι αν η Διεθνής Αστρονομική Ένωση αποφάσισε το 2006 να τον αποχαρακτηρίσει από πλανήτη με ένα αμφιλεγόμενο ορισμό και να τον κατατάξει στην κατηγορία των "νάνων πλανητών"; Για μένα παραμένει πάντα ο πλανήτης που μου κέντρισε το ενδιαφέρον όταν παιδί ακόμα διάβαζα γι αυτόν και για το νεαρό Clyde Tombaugh που τον βρήκε στη φωτογραφική πλάκα, ένα κρύο απόγευμα του Φλεβάρη του 1930 εκεί στο αστεροσκοπείο Lowell στη μακρινή Αριζόνα...

Πριν τρία χρόνια, το Γενάρη του 2006 είδα ζωντανά στο ίντερνετ την εκτόξευση της αποστολής "New Horizons" που θα φτάσει στον Πλούτωνα το 2015 και θα μας δώσει τις πρώτες κοντινές εικόνες αυτού του μυστηριώδους κόσμου... Μαζί του κουβαλάει και ένα μικρό μεταλλικό κουτί με μια ουγκιά από τη στάχτη του Clyde Tombaugh...

Καλό ταξίδι...

It's a long way to Pluto,

It's a long way to go...

...