Τετάρτη 22 Απριλίου 2009

Δακτυλιοειδής έκλειψη ηλίου... Ελλάδα 1976

Ήταν 29 Απρίλη του 1976 μια όμορφη ανοιξιάτικη μέρα μέσα στις διακοπές του Πάσχα. Ένα 10 χρονο αγόρι περπάταγε στους δρόμους της Αθήνας κρατώντας το χέρι του πατέρα του. Ήταν μεσημεράκι όμως το φως της ημέρας έμοιαζε απογευματινό.
«Μπαμπά συμβαίνει κάτι περίεργο σήμερα;» τον ρώτησε. «Είναι έκλειψη ηλίου» απάντησε ο πατέρας του. «Το φεγγάρι μπαίνει μπροστά από τον ήλιο και τον κρύβει. Αν είσαι τυχερός και είσαι κάτω από τη σκιά του τότε για λίγο η μέρα γίνεται νύχτα». Μετά από λίγο σπίτι με ένα κομμάτι τζάμι μαυρισμένο στη φλόγα ενός κεριού πατέρας και γιος κοίταζαν μαζί τον ήλιο με ένα κομμάτι του να λείπει «δαγκωμένο» από τη σελήνη. Στο όμορφο νησί της Σαντορίνης η έκλειψη ήταν δακτυλιοειδής με τη σιλουέτα της αρχόντισας της νύχτας να διαγράφεται πάνω στον άρχοντα της μέρας καθώς αυτή ήταν μακριά από τη γη μας.

Η πορεία του "μονοπατιού" της ηλιακής έκλειψης της 29/4/1976


Τα χρόνια πέρασαν το αγόρι εκείνο έγινε άνδρας, τα μαλλιά του πατέρα του τα κάλυψαν τα χιόνια, αλλά πάντα είχε την εικόνα εκείνη με τον ήλιο μισοσκεπασμένο από τη σελήνη χαραγμένη στο μυαλό του.
29 Μάρτη του 2006 τριάντα χρόνια μετά στο πανέμορφο Καστελλόριζο το παιδί του 1976 άνδρας πια, είδε την ολική έκλειψη… Tον ήλιο να μικραίνει να μένει μια μικροσκοπική φλούδα, τη λάμψη του «διαμαντένιου δαχτυλιδιού» να αστράφτει κι ύστερα τη σκιά του φεγγαριού να περνάει σαν σίφουνας κάνοντας καταμεσήμερο τη νύχτα να κερδίζει τη μέρα. Στη θέση του ήλιου ήταν ένας μαύρος κύκλος με το μεγαλόπρεπο ηλιακό στέμμα γύρω του ενώ το τοπίο περιβάλλονταν από ένα απαλό σούρουπο με χρώμα ώχρας.




Η ολική έκλειψη ηλίου στο Καστελλόριζο. Φωτογραφία του γράφοντος



Μετά από λίγα λεπτά ο άρχοντας της μέρας ξαναγύρισε.
Ο άνδρας είχε λουστεί στη σκιά του φεγγαριού κάτι που ίσως να μην του ξανασυμβεί ποτέ όσο ζει. Πατέρα σε ευχαριστώ ψιθύρισε, τα μάτια του ήταν υγρά…

Τρίτη 21 Απριλίου 2009

Αποφράδα ημέρα


21 Απριλίου σήμερα, 42 χρόνια πριν επιβλήθηκε η στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα.
Δεν θυμάμαι την επιβολή της ήμουν βλέπετε λιγότερο από ενός έτους...
Ωστόσο οι πρώτες μου παιδικές αναμνήσεις είναι από εκείνη την περίοδο.
Πρώτη παιδική ανάμνηση σχετική με την περίοδο εκείνη, ίσως να ήταν 1970 το έτος. Γιορτή στην κεντρική πλατεία της Καλαμάτας. Ένας κύκλος με άμμο και στρατιώτες να τον ποτίζουν βενζίνη και να ανάβουν φωτιά κι ύστερα κάποιοι άλλοι να την σβήνουν με πυροσβεστήρες... Ίσως να συμβόλιζε τη "φωτιά μεγάλη" που μας έσωσε ο εθνικός στρατός κατά πως έλεγε και γνωστό τραγουδάκι της χούντας...

Χοροί...

Τα βιβλία με το γνωστό πουλί στις πρώτες τους σελίδες και τις πινακίδες στους τοίχους στο δημοτικό σχολείο που πήγαινα:

¨Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών" και "Στη χώρα που γεννήθηκε η δημοκρατία δεν μπορεί να ζήση ο κομμουνισμός"... σήμερα γελάω με όλα αυτά... Και με το τρομοκρατημένο βλέμμα των μεγάλων όταν ρώταγα "Τι είναι κομμουνισμός;"

Στα επίκαιρα στον κινηματογράφο (ναι τα πρόλαβα και αυτά!) και στην τηλεόραση θεμελιώσεις, θεμελιώσεις ,θεμελιώσεις και εγκαίνια, εγκαίνια, εγκαίνια. Μυστριά και κορδέλες...

Κι ύστερα το Πολυτεχνείο και οι μεγάλοι να συζητούν χαμηλόφωνα καταλάβαινα πως κάτι κακό έχει συμβεί εκεί αλλά κανείς δεν μου εξηγούσε...

Χριστούγεννα του 1973 και είχαμε ανέβει οικογενειακώς στην Αθήνα. Περπάταγα έξω από ένα μεγάλο ωραίο κτίριο και κράταγα το χέρι της μητέρας μου.

"Μαμά τι είναι εδώ;" ρώτησα αθώα.

"Το Πολυτεχνείο" ήρθε η απάντηση έσφιξα το χέρι της μητέρας μου φοβισμένος...

Ακόμα έχει παραμείνει χαραγμένη στη μνήμη μου άλλη μια εικόνα της εποχής στην Αθήνα πάλι. Φανάρι και διάβαση πεζών. Κάποια στιγμή δεν πέρναγαν αμάξια και ο κόσμος πάτησε στο δρόμο έτοιμος να περάσει... Σε κάποιον μίλησε ένας αστυνομικός και αυτομάτως μια σειρά πόδια έκαναν αμέσως πίσω.... Εξουσία.

Η ιστορία είναι γνωστή, καλοκαίρι του 1974 και το εγκληματικό πραξικόπημα στην Κύπρο με την απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου, τουρκική εισβολή, η γελοιότητα της γενικής επιστράτευσης και το νησί που παραμένει διχοτομημένο μέχρι σήμερα...



Κατάρρευση του καθεστώτος.
Στα γενέθλιά μου στο τέλος του καλοκαιριού του 1974 μετά το κόψιμο της τούρτας πήγαμε σε ένα γειτονικό σπίτι και σβήσαμε τα φώτα. Βλέπαμε με κεριά λόγω συσκότισης που είχε επιβληθεί...

...και στο σκαμνί

Τα χρόνια πέρασαν και η περίοδος της χούντας είναι πια μακρινό παρελθόν. Οι ελάχιστοι νοσταλγοί της χαρακτηρίζονται γραφικοί τύποι πια κι όσο για την Ελλάδα; Ο "γύψος" της στέρησε μια άνοιξη...Την περίοδο της αμφισβήτησης, των κινημάτων του τέλους της δεκαετίας του '60, το πάγωμα της πνευματικής ζωής...

42 χρόνια μετά είναι μια ανοιξιάτικη μέρα παρότι έχει ψιλόβροχο ας μη μελαγχολήσουμε αλλά και ας μην ξεχνάμε...

Τρίτη 14 Απριλίου 2009

Άνοιξη...



Σπίτι απόγευμα και ένα τηλεφώνημα. Ο αριθμός γνώριμος... Στην άλλη άκρη της γραμμής η χαρακτηριστική φωνή που ποτέ δεν ξέχασες.

"Είμαι στην πόλη σου αλλά σε λίγες ώρες πετάω"

Δεν το σκέφτεσαι δεύτερη φορά παίρνεις ταξί...

Κι ένα χαμόγελο "Κι από 1.000.000 μίλια μακριά θα ξεχώριζα τη μορφή σου".


Κι ας πέρασε τόσος καιρός...


Στο ίδιο καφέ πάλι με το πολύχρωμο πλήθος να περπατάει στην ανοιξιάτικη Αθήνα (το πρόσεξες πως είναι άνοιξη) κι ο χρόνος να περνάει τόσο γρήγορα...

Ένα φιλί μαζί με το καλό ταξίδι...

Και τόσα ακόμα που θά 'θελα να πω...

Δευτέρα...
Σχεδόν δώδεκα ώρες στη δουλειά κι όμως στα χείλη μου είχα ένα χαμόγελο.

Σ' ευχαριστώ που μου 'φερες την άνοιξη...

Δευτέρα 6 Απριλίου 2009

Και μια επέτειος...

6 Απριλίου 1941 μια ημερομηνία που κανείς σχεδόν δεν τη θυμάται...
Η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα...
Τα ξημερώματα της 6ης του Απρίλη του 1941 οι γερμανικές δυνάμεις προσέβαλαν τα οχυρά της γραμμής "Μεταξά" στην ελληνοβουλγαρική μεθόριο. Ο αγώνας ήταν άνισος τόσο σε έμψυχο όσο και σε άψυχο υλικό. Τα οχυρά αμύνθηκαν σθεναρά εκπλήσσοντας ακόμα και τους εμπειροπόλεμους γερμανούς εισβολείς.


Αντιαρματικά εμπόδια στα οχυρά όπως είναι σήμερα

Δεν θέλω να παραθέσω το χρονικό των ημερών και του ηρωισμού που κατέβαλαν οι υπερασπιστές των οχυρών τα οποία ουσιαστικά υπερκεράστηκαν με την κατάληψη της Θεσσαλονίκης που πέτυχαν οι γερμανικές δυνάμεις μέσω Γιουγκοσλαυΐας... Μπορεί κανείς να βρεί αναλυτικά το χρονικό της εποποιίας αυτής σε πάμπολλα βιβλία και ιστοσελίδες.

(Πηγαίνοντας πρόσφατα στη Βουλγαρία πέρασα από τον Προμαχώνα και τα στενά του Στρυμώνα. Στην ράχη απέναντι από τα οχυρά έχουν βάλει μια σειρά από ανεμογεννήτριες που φροντίζει να "δείξει" που ξεκινάει η ελληνική επικράτεια της σύγχρονης μ(π)ίζ(ν)ας. Δυστυχώς σε αυτή τη χώρα η κακογουστιά και η ασέβεια δεν έχει πια σύνορα... Αλλά ας γυρίσω στο θέμα μου...)

Η επιχείρηση "Μαρίτα" των ναζί για την κατάληψη της Ελλάδας συνεχίστηκε με μάχες που δόθηκαν από το βρεττανικό εκστρατευτικό σώμα με τη Λάρισα να πέφτει στις 19 Απριλίου και τους γερμανούς να σπάζουν τη βρεττανική άμυνα στις Θερμοπύλες και να μπαίνουν στην Αθήνα στις 27 και στην Καλαμάτα στις 28 Απριλίου.
Μια μικρή Δουνκέρκη εκτυλίχθηκε στα ελληνικά λιμάνια με τους άνδρες του βρεττανικού εκστρατευτικού σώματος να προσπαθούν να διαφύγουν προς την Κρήτη και την Αίγυπτο...
Μετά την τιτανομαχία της μάχης της Κρήτης όλη η ελληνική επικράτεια είχε καταληφθεί από τους γερμανούς. Δύο νέοι της εποχής ο Μανωλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας την ημέρα που έπεφτε η Κρήτη κατέβασαν την γερμανική σβάστικα που βρώμιζε τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης... Μια πράξη τεράστιας συμβολικής σημασίας.

Η μαυρίλα της κατοχής έπεσε πάνω στην Ελλάδα... Μέρη όπως τα Καλάβρυτα, το Δίστομο, ο Χορτιάτης, η Κοκκινιά, η Καισαριανή κι αμέτρητα άλλα θα γίνονταν συνώνυμα της ναζιστικής θηριωδίας και απανθρωπιάς.

Δίστομο


Η εποποιία της Εθνικής Αντίστασης...

Η τραγωδία του εμφυλίου και η ερήμωση της υπαίθρου... Σελίδες δόξας, μεγαλείου και τραγωδίας...



Τιμή σ’ εκείνους όπου στην ζωή των

ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.

Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·

...


Και περισσότερη τιμή τούς πρέπει

όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)

πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,

κ’ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.



Κωνσταντίνος Καβάφης

Σήμερα βρέχει...



Σήμερα βρέχει....


Είναι άνοιξη κι ο καιρός μοιάζει φθινοπωρινός.


Σήμερα βρέχει...


Και ξεκινάει μια καινούργια βδομάδα.


Σήμερα βρέχει...


Και δεν απορείς, είναι καιρός που βρέχει... Για την ακρίβεια ούτε θυμάσαι πόσος καιρός είναι που βρέχει.


Σήμερα βρέχει...


Κι η βροχή δεν ξεπλένει ένα δάκρυ που σιωπηλό κυλάει μέσα σου.


Σήμερα βρέχει...


Και αναρωτιέσαι γιατί βρέχει.


Σήμερα βρέχει...


Και πικραίνεσαι γιατί εκεί που βρίσκεσαι κάποτε είχε λιακάδα.


Σήμερα βρέχει...


Κι αναρωτιέσαι αν μπορείς να πεις πως βρέχει...





Μίσθια δουλειά, σωροί χαρτιών, έγνοιες μικρές, και λύπες
άθλιες, με περιμένανε σήμερα καθώς πάντα.
Μόνο είδα, φεύγοντας πρωί, στην πόρτα μου τολύπες
τα ρόδα, και γυρίζοντας έκοψα μια γιρλάντα.
Κώστας Καρυωτάκης

Παρασκευή 3 Απριλίου 2009

Τι γρήγορα...

Κεριά
Του μέλλοντος οι μέρες στέκοντ' εμπροστά μας
σα μιά σειρά κεράκια αναμένα -
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.

Οι περασμένες μέρες πίσω μένουν,
μια θλιβερή γραμμή κεριών σβησμένων·
τα πιο κοντά βγάζουν καπνόν ακόμη,

κρύα κεριά, λιωμένα, και κυρτά.

Δεν θέλω να τα βλέπω·

με λυπεί η μορφή των,


και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.


Εμπρός κυττάζω τ' αναμένα μου κεριά.

Δεν θέλω να γυρίσω να μη διω και φρίξω
τι γρήγορα που η σκοτεινή γραμμή μακραίνει,
τι γρήγορα που τα σβυστά κεριά πληθαίνουν...

Κωνσταντίνος Καβάφης



Πέμπτη 2 Απριλίου 2009

Προσκύνημα... (The Tomb...)


Πρωί στο Μαραθώνα.
Άνοιξη κι η φύση σε οργασμό... Κίτρινα ξινολούλουδα παντού χρωματίζουν το τοπίο. Προχωρώ στον περιφραγμένο χώρο του Τύμβου και κοιτάζω την μακέτα του πεδίου της μάχης...
Κι ύστερα κάτω από τον τύμβο που έγινε για τους 192 νεκρούς της μάχης του Μαραθώνα...
Σκεφτόμουν τα σχολικά βιβλία... Την εκστρατεία των Περσών ενάντια στην Ελλάδα... Την καταστροφή της Ερέτριας ύστερα από προδοσία και τον εξανδραποδισμό των κατοίκων της. Τη μεγαλοφυΐα του Μιλτιάδη που αποδυνάμωσε το κέντρο και ενίσχυσε τα άκρα της διάταξής του προχωρώντας σε κατά μέτωπο επίθεση εναντίων των υπερδιπλάσιων Περσών...


Το κέντρο των Αθηναίων υποχώρησε ενώ τα άκρα τους συνέτριψαν τα αδύναμα άκρα των Περσών με αποτέλεσμα να τους κυκλώσουν και να τους εξοντώσουν.


Η μάχη κράτησε λένε οι ειδικοί γύρω στη μία ώρα...
Γνωστός και ο θρύλος του Κυναίγειρου που κρατούσε ένα περσικό πλοίο με τα χέρια του, όταν του τα έκοψαν το κρατούσε με τα δόντια ώσπου του έκοψαν το κεφάλι...


Η πρώτη νίκη εναντίων των Περσών που μετά δέκα χρόνια την ακολούθησε ο ναυτικός θρίαμβος της Σαλαμίνας...
Η νίκη των Αθηναίων είναι από τις νίκες με μακροϊστορική σημασία. Από τις νίκες σε μάχες κλειδιά που προσδιορίζουν τον ρου της ιστορίας.
Σαν τις νίκες εναντίων των Αράβων στην Κωνσταντινούπολη από τον Λέοντα τον Γ' τον Ίσαυρο και τον Κάρολο Μαρτέλ στο Πουατιέ.
'Εχει όμως και μια άλλη σημασία συμβολική και ουσιαστική η νίκη στο Μαραθώνα. Η Αθηναϊκή Δημοκρατία νίκησε τον Περσικό δεσποτισμό... Δεν είναι τυχαίο πως ο αιώνας που άνοιξε με τη Μάχη του Μαραθώνα ήταν ο χρυσός αιώνας του Περικλή.
Στον ιερό αυτό τόπο μια χούφτα γενναίοι Αθηναίοι Ελεύθεροι Πολίτες τίμησαν τον όρκο τους μια μέρα του Σεπτέμβρη του 490 π.Χ. ...
Έστρεψα τα μάτια μου στον Τύμβο... Ένα ταπεινό υψωματάκι που σκέπασε τις στάχτες των 192 νεκρών Αθηναίων, πράσινο και κίτρινο από την ανοιξιάτικη βλάστηση κι έμεινα σιωπηλός...
Είμαι εδώ, σκέφτομαι, ονειρεύομαι, ερωτεύομαι, πονάω στα ελληνικά ίσως γιατί εσείς βρίσκεστε εκεί...

«Ελληνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν»