Under red light

Σε έργα είχα δει μόνο τη διαδικασία… κόκκινο φως και σε μια λεκάνη με υγρό να βουτάνε ένα λευκό χαρτί κι η ασπρόμαυρη εικόνα να σχηματίζεται πάνω του αργά… κι ύστερα σε άλλη μια λεκάνη και σε μια τρίτη…
Δεν είχα δώσει σημασία πως γίνεται στην πραγματικότητα ώσπου κάποτε διαβάζοντας τοπική εφημερίδα αποφάσισα να πάω στη ΝΕΛΕ να παρακολουθήσω μαθήματα φωτογραφίας. Έτσι κι αλλιώς δωρεάν είναι σκέφτηκα. Γνώρισα τον δάσκαλό μας το Θόδωρο. Μια γνωριμία που μετεξελίχθηκε σε φιλία πάνω από είκοσι χρόνια τώρα. Μυήθηκα στα μυστικά της φωτογραφίας. Βάθος πεδίου, διαφράγματα, σωστή φωτομέτρηση... και τράβηξα το πρώτο μου ασπρόμαυρο φιλμ. Σε ένα ταξίδι στην Αθήνα πήρα το πρώτο μου τανκ εμφάνισης και ένα θερμόμετρο.

Πίσω στην Καλαμάτα σπίτι νύχτα με κλειστά πατζούρια φόρτωσα το πρώτο φιλμ στο τάνκ. Έριξα μέσα την εμφάνιση, κοίταξα πίνακες με θερμοκρασίες και χρόνους, ανάδευση κάθε τόσο… και μετά σταμάτημα, στερέωση πλύσιμο του φιλμ και άπλωμα σε μανταλάκια δίπλα στην μπουγάδα της μητέρας μου… Κι ύστερα κάτω από το κόκκινο φως να τυπώνω τις φωτογραφίες μου. Να βλέπω τις εικόνες να σχηματίζονται στο χαρτί και να νοιώθω τη μυρουδιά του υποσουλφίτ. Ακολούθησαν κι άλλα φιλμ. Εκδρομές, κτίρια, άνθρωποι, τοπία σε μαύρο και άσπρο, σύννεφα τονισμένα με πορτοκαλί φίλτρα…
Τα χρόνια πέρασαν. Έμαθα τις τεχνικές καλά και στο πανεπιστήμιο δίδασκα πια εγώ σκοτεινό θάλαμο στη φωτογραφική ομάδα που μετείχα. Έδειξα και σε άλλους το δρόμο του ασπρόμαυρου και τη μαγεία που νοιώθεις κάτω από το κόκκινο φως του σκοτεινού θαλάμου. Κι ύστερα η ζωή με απομάκρυνε από όλα αυτά. Αποθήκευσα τον εξοπλισμό μου, το τάνκ μου έπιασε σκόνη και ο παλιός εμφανιστής στο μπουκάλι έγινε καφέ από την οξείδωση χάνοντας τη δύναμη να εμφανίζει το είδωλο του αργύρου πάνω στο φιλμ…
Μια μέρα βρήκα σε ένα συρτάρι ένα φιλμ παλιό ασπρόμαυρο ξεχασμένο… Kodak Plus-X.Ποιος ξέρει από πότε το είχα τραβήξει. "Θα το εμφανίσω" είπα στον πατέρα μου. Ο οποίος γέλασε: "Οι πεθαμένοι δεν ανασταίνονται Γιώργο". "Δεν πειράζει θα δοκιμάσω" είπα. Μια βόλτα σε ένα κατάστημα με φωτογραφικά είδη και αγόρασα ένα μπουκάλι εμφάνιση Rodinal, ενώ για στερέωση αγόρασα χύμα κρυστάλλους υποσουλφίτ. Το φίλμ μπήκε στο τανκ και άρχισα τη διαδικασία… Εμφάνιση, ξέπλυμα στερέωση… Κοίταξα το αρνητικό… Οι εικόνες ήταν μια χαρά… "Λάζαρος" είπα γελώντας στον πατέρα μου και έβαλα το φιλμ κάτω από τρεχούμενο νερό για να φύγουν όλα τα άλατα της στερέωσης. Ύστερα το τύπωσα… Εικόνες λίγο μετά τους σεισμούς του 1986. Στο χτήμα του παππού στην Καλαμάτα που δεν ζούσε πια… Ούτε η γιαγιά. Τα ξαδέρφια μου στις φωτογραφίες παιδιά ακόμα… Τότε κατάλαβα τι παγωμένος χρόνος είναι η φωτογραφία.. Ειδικά η ασπρόμαυρη… δεν υπάρχει χρώμα, μόνο μορφές και τόνοι του γκρι… Σκληροί, άτεγκτοι και λυρικοί συνάμα…
Τύπωσα την οικογενειακή φωτογραφία σε διαστάσεις 20x25 και την πήγα στη θεία μου που μένει πια στο χτήμα του παππού. Βρήκε τη θέση της σε μια κορνίζα πάνω από το τζάκι…
Δεκαπέντε χρόνια τώρα είναι εκεί…
Πριν λίγες μέρες έβαλα ένα ασπρόμαυρο Tri-X στην Nikon F-801 και πήγα μια βόλτα...

Φωτογράφισα σκηνές στο δρόμο, ανθρώπους, αστικά τοπία. Γύρισα σπίτι κι εμφάνισα το φιλμ. Το άπλωσα με μανταλάκια να στεγνώσει… Οι εικόνες στο αρνητικό καλογραμμένες, με σωστό κοντράστ. Χαμογέλασα... "Δεν σου πάει το ψηφιακό Γιώργο" είπα στον εαυτό μου. "Σ’ αρέσει η μαγεία, όπως αυτή που ένοιωσες τότε που είδες τις εικόνες στο πρώτο ασπρόμαυρο φιλμ που εμφάνισες μόνος". Πήρα μαύρο χαρτόνι και κόκκινη λάμπα… Το μπάνιο μου θα γίνει σκοτεινός θάλαμος… Θέλω να ζήσω τη μαγεία ξανά! Μου λείπει το κόκκινο φως και η μυρουδιά του υποσουλφίτ… Μου θυμίζουν δημιουργία…

…
Όσο μακραίνει των χρόνων η ουρά,
τόσο θα μοιάζω με τ’ απολιθωμένα εκείνα τέρατα.
…

Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι