Πέρασα από κει κι εγώ... (Long Island)

Όχι γύρω στο '48 που λέει και ο Σαββόπουλος στο τραγούδι της ταινίας "Happy day"αλλά μια ηλιόλουστη μαγιάτικη Κυριακή μερικά χρόνια πριν...
Πρωί στον Πειραιά στο μικρό οχηματαγωγό με τους εκδρομείς προσκυνητές στη Μακρόνησο που οργάνωνε η ένωση εξορίστων. Το μικρό πλοίο πέρασε τα παράλια της Αττικής και έστριψε στο Σούνιο. Σε λίγο αποβιβαστήκαμε στο Μακρονήσι... Πέτρα και ήλιος... Κλασσικό κυκλαδίτικο τοπίο. Ωστόσο άρχισε να με πιάνει ένα δέος, ο τόπος βαρύς... Γεμάτος μνήμες. Σκουριασμένα συρματοπλέγματα και διαλυμένες δεξαμενές νερού. Εκκλησάκια χτισμένα από τους πολιτικούς κρατούμενους που σήμερα κάποιοι τσομπάνηδες τα έχουν μετατρέψει σε στάνες για τις κατσίκες τους γεμάτες βρωμιά...
Το πλήθος πολύχρωμο, από παλιούς εξόριστους με χιόνια στα μαλλιά, παππούδες πια με τα εγγόνια τους, πολιτικοποιημένους φοιτητές και απλούς ανθρώπους που ήθελαν να δουν από κοντά αυτό τον τόπο μαρτυρίου των πιο μαύρων σελίδων της σύγχρονης ιστορίας μας. Παρακολούθησα τη σεμνή τελετή, πολιτικό μνημόσυνο όσων άφησαν την τελευταία τους πνοή στον τόπο αυτό που έγινε στο αμφιθέατρο που είχαν χτίσει οι κρατούμενοι. Το αμφιθέατρο διασώζεται σε καλή κατάσταση ακόμα.
Ξεναγήθηκα στο νησί από μια παλιά κρατούμενη μαζί με έναν κρατούμενο από τους χαρακτηρισμένους σαν "αμετανόητους" κομμουνιστές. Είδα τους χώρους που ήταν στημένα τα αντίσκηνα, το διαλυμένο διοικητήριο και το μισογκρεμισμένο κτίριο των στρατιωτικών φυλακών Μακρονήσου... Την περίφημη "χαράδρα" που βασανίστηκε απάνθρωπα ό,τι καλύτερο είχε η γενιά εκείνων των πέτρινων χρόνων...

Ρώτησα τον "αμετανόητο" "Πως αντέξατε όλα αυτά;"
Χαμογέλασε... "Ήμασταν νέοι και αγαπούσαμε τη ζωή" μου είπε, έτσι απλά... Έστρεψα το κεφάλι μου αλλού δεν ήθελα να δει πως δάκρυσα...
Έφυγα από τον ιερό αυτό τόπο και πήρα μόνο φωτογραφίες... Άφησα πίσω μου μόνο τα ίχνη των βημάτων μου... Το Μακρονήσι ξανάμεινε έρημο με τις μνήμες να περιφέρονται...

ΥΓ Κάποιοι πες ασέβαστοι, πες ιερόσυλοι πες καλύτερα ανιστόρητα αρπακτικά, ονειρεύονται να μετατρέψουν τη Μακρόνησο σε αιολικό πάρκο. Η αντίσταση είναι σθεναρή... Δεν θα το πετύχουν όσο τουλάχιστον ζουν ακόμα κάποιοι από όσους βασανίστηκαν εκεί. Ακόμα όμως κι αν το καταφέρουν, τα σιδερένια τέρατα-ύβρεις στο αγέρωχο ελληνικό τοπίο, δεν θα μπορέσουν να σβήσουν τις μνήμες αυτών που έδειξαν πως ο άνθρωπος έχει πάντα μέσα του δύναμη και αξιοπρέπεια...

Οι γερόντοι

Κάθε τόσο μας έρχονται καινούριες καραβιές γερόντοι

απ’ το Μοριά, απ’ τη Ρούμελη

Και πιο πάνω απ’ τα Τρίκαλα και τη Μακεδονία.

Λιγνοί γερόντοι χοντροκόκκαλοι μ’άσπρα μουστάκια και φλοκάτες

Μυρίζουν σβουνιά και χωράφι

Μέσα στα μάτια τους βελάζουν τα πρόβατα του απόβραδου

Στα τσουλούφια τους κρέμονται οι σκιές των πλατανόφυλλων

...

Δίπλα στα μάτια τους έχουν ένα δεντράκι καλοσύνη,

ανάμεσα στα φρύδια τους ένα γεράκι δύναμη,

κι ένα μουλάρι από θυμό μες στην καρδιά τους

που δε σηκώνει τ’ άδικο

Και τώρα κάθονται εδώ στη Μακρόνησο

στο άνοιγμα του τσαντιριού, αγνάντια στη θάλασσα,

σαν πέτρινα λιοντάρια στη μπασιά της νύχτας,

με τα νύχια μπηγμένα στην πέτρα. Δε μιλάνε.

Κοιτάνε πέρα την αντιφεγγιά της Αθήνας,

κοιτάνε τον ποταμό του Ιορδάνη,

σφίγγοντας μια πέτρα στη χωματένια φούχτα τους,

σφίγγοντας μες στα μάτια τους τα σκάγια των άστρων,

σφίγγοντας μες στο φυλλοκάρδι τους μια δυνατή σιωπή,

εκείνη τη σιωπή που γίνεται πριν απ’ τ’ αστροπελέκι.

Γιάννης Ρίτσος

Σ' αυτούς που πέρασαν και σ' αυτούς που θάρθουν...