Μπάλες από άστρα και αέρινα σάβανα...

Παρασκευή και άλλο ένα σαββατοκύριακο στην Εύβοια αυτή τη φορά αφιερωμένο στην αστρονομία. Ένα τηλέφωνο στο φίλο μου το Λευτέρη:

"Θα πάω στην Εύβοια το σαββατοκύριακο θέλεις να έρθεις; Φέρε και το τηλεσκόπιό σου μαζί"

Αναχώρηση απο Αθήνα και συνάντηση στην Νέα Αρτάκη πριν πάρουμε το δρόμο για το Δήμο Διρφύων. Στάση για καφέ και άφιξη με το σούρουπο.
Τα τηλεσκόπια στήνονται στην ταράτσα και αρχίζει η παρατήρηση. Με τους χάρτες στο τραπεζάκι και τους κόκκινους φακούς ψάχνουμε στόχους. Ας δούμε το Μ13 το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή χμμμ δεν χρειάζομαι χάρτη θυμάμαι από μνήμης τη θέση του. Κοίταγμα στον ερευνητή και το βλέπω σαν ένα αμυδρό νεφελώδες αστεράκι, κοιτάζω από το τηλεσκόπιο και σπάζει σε μια μπάλα από αναρίθμητα άστρα ακόμα και με 6 ίντσες άνοιγμα! Το κοιτάζω και από το τηλεσκόπιο 12 ιντσών του Λευτέρη και είναι εντυπωσιακό! Ο Messier το είχε περιγράψει τον 18ο αιώνα όταν το παρατήρησε με το πρωτόγονο με τα σημερινά δεδομένα τηλεσκόπιό του σαν "Νεφέλωμα που δεν περιέχει άστρα"! Σήμερα υπολογίζεται πως τα άστρα του Μ13 είναι εκατοντάδες χιλιάδες!




Το 1974 από το ραδιοτηλεσκόπιο του Arecibo εκπέμπθηκε ένα σήμα προς το Μ13 αν υπάρχουν αποδέκτες θα χρειαστούν 25.000 χρόνια μέχρι να το λάβουν και άλλα τόσα μέχρι να λάβουμε την απάντησή τους...

Ας δούμε και το άλλο σφαιρωτό του Ηρακλή το Μ92 κι αυτό το θυμάμαι από μνήμης, σε δευτερόλεπτα το έχω στο σταυρόνημα και το κοιτάζω στον προσοφθάλμιο σπάζει κι αυτό σε αναρίθμητά άστρα... "Όλα απ' έξω τα θυμάσαι;" αναρωτιέται ο Λευτέρης... Χαμογελάω... χωρίς να το καταλάβω πια είμαι βετεράνος 30 σχεδόν χρόνια παρατηρητής του ουρανού, δεν θυμάμαι πως είναι να κοιτάζεις εκεί πάνω και να μη σου φαίνονται γνώριμες οι φιγούρες των αστερισμών, όπως δεν θυμάμαι πως είναι να βλέπεις ένα βιβλίο και να μην ξέρεις ανάγνωση. Οί Άρκτοι, ο Βοώτης, η Παρθένος, ο Λέoντας, όλοι οι αστερισμοί της άνοιξης γνώριμες φιγούρες στο στερέωμα. Κι ήθελα πολύ να δω σφαιρωτά σμήνη που σπανίζουν στον χειμωνιάτικο ουρανό. Πάντα με γοήτευαν αυτές οι μπάλες από άστρα. Το σμήνος του Ηρακλή... ορατό σαν νεφελώδες αστεράκι από κατασκότεινο ουρανό (ένα αγαθό που μας λείπει πια), ένα στρογγυλό νεφέλωμα με το πρώτο μου μικρό τηλεσκόπιο και μια μπάλα από άστρα με το πρώτο 8 ιντσο που πήρα.
Χιλιάδες άστρα πακεταρισμένα σε σφαιρικό σχήμα περιτριγυρίζουν σαν μέλισσες τον Γαλαξία μας. 158 είναι μέχρι στιγμής γνωστά και ίσως περιμένουν κάποια ακόμα να τα ανακαλύψουμε ...
Σκέφτομαι να δοκιμάσω να τα φωτογραφίσω... Προσαρμόζω την ψηφιακή Olympus E-410 στο τηλεσκόπιό μου βάζω ISO1600 και έκθεση ένα λεπτό...
"Θα σε φάει ο θόρυβος!" ακούω τη φωνή του Λευτέρη, χαμογελάω, "Θα δοκιμάσω!" απαντάω. Εστιάζω προσεκτικά και πατάω το τηλεχειριστήριο. Και δεύτερη φορά και τρίτη και τέταρτη κι άλλη μια έκθεση με το καπάκι στο τηλεσκόπιο, το απαραίτητο "σκοτεινό κάδρο" που περιέχει τους μπλε, κόκκινους και πράσινους κόκκους του ηλεκτρονικού θορύβου του αισθητήρα που θα τον αφαιρέσω από κάθε λήψη.

Τμήμα (crop) σκοτεινού κάδρου (dark frame)

Προχωράω και στο Μ92,

στο Μ5 στον Όφι. Χμμ όπως βλέπω τις σειρές από άστρα που ξεπηδάνε από τον πυρήνα του νιώθω σαν να βλέπω ένα τεράστιο κοσμικό έντομο που πετάει προς το μέρος μου! Είναι περίεργο το τι παιχνίδια παίζει η φαντασία!



Σειρά έχει το μικροσκοπικό Μ56 στη Λύρα





και το περίεργο Μ71 στο Βέλος παρότι είναι ακόμα χαμηλά.




Ανάβω ένα τσιγάρο, χαζεύω τον ουρανό, τον Κύκνο που ανατέλει κι ύστερα κοιτάζω το νεφέλωμα δαχτυλίδι (Μ57) στη Λύρα. Ένα αστρικό σάβανο που δημιουργήθηκε όταν ο αστρικός άνεμος πέταξε σαν φυσαλίδα τις εξωτερικές στοιβάδες ενός γερασμένου αστέρα αφήνοντας την καρδιά του να λάμπει σαν ένας μικροσκοπικός νάνος αστέρας απίστευτης πυκνότητας... Και ο ήλιος μας θα έχει την ίδια τύχη κάποτε όταν έχει πρώτα ψήσει κάθε μορφή ζωής στη Γη... Θα τον καλύψει ένα νεφέλωμα σάβανο αφήνοντας την υπέρπυκνη καρδιά του να λάμπει αμυδρά με ένα λευκό φως... Και όχι δεν πιστεύω στην επιστημονική φαντασία αγαπητοί μου αναγνώστες... Δεν θα μετοικήσουμε αλλού στο Σύμπαν όταν συμβεί αυτό, θα πάμε μαζί με το πλοίο, αν και μεταξύ μας πιστεύω πως ο ανθρώπινος πολιτισμός θα έχει καταστραφεί από ενδογενείς παράγοντες πολλά πολλά χρόνια προτού να συμβεί αυτό...

Φωτογράφησα το νεφέλωμα δαχτυλίδι αφού πρώτα το χάζεψα στον προσοφθάλμιο... άλλοτε μου θυμίζει μια σαμπρέλλα που επιπλέει στο ποτάμι του Γαλαξία, άλλοτε ένα κοσμικό δαχτυλίδι καπνού κι άλλοτε μια μικρή λιμνούλα με νερό...




Το μικρό άστρο στο κέντρο του δεν ήταν ορατό, χρειάζεται μεγάλο τηλεσκόπιο και ίσως και περισσότερη έκθεση για να φωτογραφηθεί δεν πειράζει ξέρω πως είναι εκεί, ένα λείψανο που ίσως κάποτε έδινε τη ζωή σε κάποια όντα εκεί μακριά... Τελείωσα την παρατήρηση και η μπαταρία της μηχανής κόντευε να αδειάσει ενώ σύννεφα σιγά σιγά κάλυπταν τον ουρανό. Η φύση μας έλεγε αρκετά ταξιδέψατε απόψε ώρα για ύπνο...
Μάζεψα τον εξοπλισμό μου, θα είχα αρκετές εικόνες να επεξεργαστώ... Ένιωσα όπως πάντα πως ο ουρανός μου έδωσε δύναμη καθώς μου αποκάλυπτε για άλλη μια φορά τις ομορφιές του.

Δείτε τες και ταξιδέψτε κι εσείς στον ουρανό... Πάρτε μια θέση στο διαστημόπλοιό μου!





...μα όταν κοιτάει τον ουρανό τα μάτια του είναι δυο πουλιά...