Requiem νεκρών λιμνών (τάφρος ή τάφος;)

Κοιτάζω παλιούς χάρτες και βλέπω μπλέ κηλίδες, λίμνες που χρόνια πια δεν υπάρχουν...

Μια οικολογική καταστροφή στην Ελλάδα που έχει χάσει με τις αποξηράνσεις πάνω από τους μισούς της υγροβιότοπους στην απλή λογική του "χάνεις λίμνη παίρνεις χωράφι" και όλοι είναι ευχαριστημένοι. Μέχρι και σχέδια για αποξήρανση των Πρεσπών είχαν γίνει στη διάρκεια του μεσοπολέμου με σήρραγγα που θα τρύπαγε τα βουνά. Ευτυχώς δεν υλοποιήθηκαν ποτέ...

Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για την αποκατάσταση κάποιων λιμνών.

Η Κάρλα και η Μαυρούδα γεμίζουν και εμφανίζονται πουλιά. Είναι απίστευτη η δύναμη της φύσης που αναγεννιέται. Για την Ξυνιάδα και την λίμνη Νεζερού γίνονται σχέδια αποκατάστασης επίσης... Όμως κάποιες άλλες λίμνες είναι για τα καλά νεκρές πια...

Μια απο αυτές είναι η λίμνη των Γιαννιτσών... Την αναφέρει και η Πηνελόπη Δέλτα "Στα μυστικά του βάλτου" που διάβαζα μικρός. Ένας απέραντος βάλτος με καλαμιώνες και υφάλμυρο νερό. Ψαράδες που έφτιαχναν καλύβες και ζούσαν στην λίμνη από το ψάρεμα. Η λίμνη με έκταση 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα ήταν ένα κομμάτι από τη θάλασσα που στην αρχαιότητα έφτανε ως την Πέλλα πριν αποκοπεί από τις προσχώσεις του Αξιού και του Αλιάκμονα και μείνει αυτό το απομεινάρι, η λίμνη των Γιαννιτσών που εκτείνονταν βόρεια από την πεδιάδα που είναι γνωστή ως Ρουμλούκι έως τα κράσπεδα της πόλης των Γιαννιτσών.

Η περιοχή που εκτείνονταν η λίμνη των Γιαννιτσών ώς το 1930

Η έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία η ανάγκη για καλλιεργήσιμη γη σε συνδυασμό με την ελονοσία που μάστιζε την ύπαιθρο πριν την ανακάλυψη του DDT που την εξάλειψε, οδήγησαν στην απόφαση για την αποξήρανση της λίμνης. Το 1930 η λίμνη αντιμετώπισε τις μπουλντόζες και τις αντλίες...

Εργασίες αποξήρανσης της λίμνης των Γιαννιτσών

Το 1935 όλα είχαν τελειώσει. H λίμνη άφησε την τελευταία της πνοή... Κανείς δεν την αναζήτησε ξανά... Εύφορη γη, μεγάλη γεωργική παραγωγή, πλούτος για την περιοχή ενώ τα πουλιά που κούρνιαζαν στα καλάμια του "βάλτου" έφυγαν για πάντα.

Μέσα δεκαετίας του '30... Η λίμνη των Γιαννιτσών ξερή πια...

Πέρασαν σχεδόν ογδόντα χρόνια, αμφίβολο αν υπάρχουν ακόμα στη ζωή ηλικιωμένοι κάτοικοι της περιοχής που τη θυμούνται... Και πέρυσι η "Τάφρος 66" που από το 1935 αποστραγγιζει τη λίμνη γέμισε νεκρά ψάρια... Τα απόβλητα που ρίχνουν οι βιομηχανίες της περιοχής καθώς και τα λιπάσματα από τα γύρω χωράφια σκοτώνουν ότι απέμεινε...

Διάβαζα πως το ρυπαντικό φορτίο της Τάφρου 66 ισοδυναμεί με αυτό μιας πόλης 600.000 κατοίκων!

Τάφρος 66

Κάποτε θα καταλάβουμε πως ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με λεφτά... φοβάμαι πως θα είναι αργά... πολύ αργά...

...

Who are those hooded hordes swarming
Over endless plains, stumbling in cracked earth
Ringed by the flat horizon only

(Ποιες είναι αυτές οι ορδές που συνωστίζονται κουκουλωμένες
Σ' απέραντες πεδιάδες, σκοντάφτοντας στη ραγισμένη γη
Ζωσμένες απ' τον χαμηλό ορίζοντα μονάχα)

...

T. S. Eliot "Wasteland"