Το βαρέλι του αμοντιλλάδο

Ο Ε. Α. Πόε είναι από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Μια μεγαλοφυΐα με τραγικό αυτοκαταστροφικό τέλος. Μια σύντομη ιστορία - διήγημά του μου έκανε μεγάλη εντύπωση όταν το πρωτοδιάβασα περισσότερο από είκοσι χρόνια πριν. "Το βαρέλι του αμοντιλλάδο". Ο αφηγητής Μοντρεσόρ χωρίς να εξηγείται γιατί ουσιαστικά αποφασίζει να τιμωρήσει τον Φορτουνάτο ειδικό στα κρασιά για τις προσβολές του. Το σκηνικό απροσδιόριστο χρονικά κάπου στην Βενετία της ανεγέννησης. Ο αφηγητής Μοντρεσόρ με πρόσχημα την εξακρίβωση της γνησιότητας ενός βαρελιού κρασί αμοντιλλάδο καθοδηγεί τον μεθυσμένο ειδικό στα κρασιά Φορτουνάτο μέσα από διαδοχικούς θαλάμους και κατακόμβες στον τελευταίο θάλαμο όπου τον δένει στον τοίχο με αλυσίδες που είχε τοποθετήσει από πριν και τον χτίζει ζωντανό στον τοίχο. Το διήγημα είναι σε πρώτο πρόσωπο, και η αφήγηση λαμβάνει χώρα 50 χρόνια μετά το συμβάν. Ίσως είναι η διήγηση - εξομολόγηση του Μοντρεσόρ σε κάποιον ιερωμένο. Ο αφηγητής δεν δείχνει να έχει τύψεις ούτε μετά ούτε και κατά τη διάρκεια τέλεσης του εγκλήματος. Ψυχρός άτεγκτος και μεθοδικός. Στην ερώτηση αν είσαι τέκτονας δείξε μου ένα σημάδι δείχνει χωρίς δισταγμό το μυστρί που είχε μαζί του για να χτίσει ζωντανό τον Φορτουνάτο. Στις κραυγές του για βοήθεια φωνάζει και αυτός πιο δυνατά ώστε να κάνει το θύμα του να απελπιστεί... Στις ικεσίες για αγάπη του Θεού βάζει άλλη μια πέτρα στον τοίχο. Και όταν δεν ακούει απόκριση πριν βάλει την τελευταία πέτρα αλλά το κουδούνισμα από το καπέλο με τα κουδουνάκια του μεταμφιεσμένου σε πιερότο Φορτουνάτο καθώς ρίχνει το δαυλό στο άνοιγμα πνίγει και το τελευταίο ίχνος οίκτου και συνείδησης λέγοντας πως η αίσθηση εμετού του ήρθε από την ατμόσφαιρα στις κατακόμβες... Αναπαυθήτω εν ειρήνη (Ιn pace requiescat) είναι η τελική πρόταση στην σύντομη αυτή ιστορία.
Τι ήθελε να μας δείξει ο Πόε; Τι είχε στο μυαλό της αυτή η όχι και τόσο ισορροπημένη ψυχικά μεγαλοφυΐα; Ίσως να ήθελε αλληγορικά να σκοτώσει ένα κομμάτι του εαυτού του; Να δείξει την ψυχρή και άτεγκτη εκδίκηση που μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος; Και τα δύο μαζί; Ποτέ δεν θα μάθουμε ίσως... Όσο και να περπατάμε στις σκοτεινές κατακόμβες του ανθρώπινου μυαλού... Αναπαυθείτω εν ειρήνη δάσκαλε του φανταστικού και τρομακτικού...

ΥΓ Πριν χρόνια συζητούσαμε με ένα φίλο και την κοπέλα του για την ιστορία αυτή. Πέρασε καιρός και δέχτηκα ενα τηλεφώνημα από την κοπέλα του. Ζήτησε τη διεύθυνσή μου. Την έδωσα απορώντας τι να τη θέλει. Μετά μερικές μέρες δέχτηκα ένα δέμα το άνοιξα και ναι ήταν ένα μπουκάλι αμοντιλλάδο που είχε φέρει όταν πήγαν ταξίδι στην Ισπανία...
Συγκινήθηκα... Ναι τέτοιες χειρονομίες δείχνουν ανθρώπους που τους έχεις φίλους μια ζωή.
Πήρα τηλέφωνο να ευχαριστήσω και ήπια ένα ποτήρι αμοντιλλάδο στην υγεία της φιλίας...
http://poestories.com/text.php?file=amontillado

Ήταν Ιούνης στη Ρούμελη...

Ιδιαίτερα ζεστό εκείνο το καλοκαίρι του 1949... Εμφύλιος και η ζυγαριά έκλινε πια προς το μέρος του κυβερνητικού στρατού. Ο Μωριάς είχε υποκύψει και οι δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού επιτίθονταν στις δυνάμεις των ανταρτών στη Ρούμελη που κυριαρχούσε η ΙΙ μεραρχία των ανταρτών με επικεφαλής τον θρυλικό Διαμαντή (Γιάννη Αλεξάνδρου). Ο συσχετισμός των δυνάμεων δεν άφηνε αμφιβολία για το τελικό αποτέλεσμα, ο πακτωλός των αμερικανικών ενισχύσεων σε πολεμικό υλικό του στρατού έδειχνε πια τα αποτελέσματά του. Με 10 προς 1 πλεονέκτημα σε αριθμητική δύναμη και 40 ή και 50 προς 1 σε δύναμη πυρός για τον κυβερνητικό στρατό η ΙΙ αντάρτικη μεραρχία ήταν καταδικασμένη στη συντριβή. Οι φάλλαγγες των στρατιωτικών δυνάμεων σαν μια σιδερένια σκούπα σάρωναν τα βουνά της Ρούμελης με αποτέλεσμα οι αντάρτες να μην μπορούν να ελιχθούν, να δίνουν συνεχώς μάχες και να συντρίβονται παρά τις κάποιες τοπικές τους επιτυχίες... Τα χωριά αδειασμένα από τον πληθυσμό, ένα εφιαλτικό τοπίο όπως το περιγράφουν όσοι μετείχαν στις επιχειρήσεις της εποχής, με τους αντάρτες να μην μπορούν να βρουν πληροφορίες και τρόφιμα. Σαν χαλασμένο παιχνίδι η ΙΙ μεραρχία γύριζε γύρω γύρω από τον εαυτό της μέχρι το τέλος...

21 του Ιούνη 1949, η πιο μεγάλη μέρα του χρόνου, η μικρή αντάρτικη ομάδα με τον Διαμαντή ήταν πάνω από το χωριό Μάρμαρα της Φθιώτιδας όταν κυκλώθηκε από το στρατό, μάλλον ύστερα από προδοσία όπως λέγεται. Μια σφαίρα βρήκε τον καπετάνιο...

Ο Διαμαντής ο ατσάλινος αντάρτης ήταν νεκρός ύστερα από επτά ολόκληρα χρόνια στα βουνά. Σπούδασε δικηγόρος και παρόλα αυτά από τη σίγουρη ζωή της πόλης προτίμησε τον αγώνα για τις φλογερές του ιδέες.

Δεν θα παραθέσω τη βιογραφία του αξέχαστου Διαμαντή, μπορεί να τη βρεί κανείς στο δίκτυο και σε πολλά βιβλία. Θα σταθώ στο μαρτυρικό του τέλος που μου θυμίζει το τέλος του άλλου μεγάλου αντάρτη του Τσε που έπεσε νεκρός στη Βολιβία δύο σχεδόν δεκαετίες αργότερα.
Στη μαρτυρική Ρούμελη σταμάτησε η κλαγγή των όπλων πια... τα χωριά έμειναν εκεί ερειπωμένα. Οι περισσότεροι κάτοικοι που είτε βίαια είτε από το φόβο του πολέμου είχαν μαζευτεί στις πόλεις δεν ξαναγύρισαν να περιμαζέψουν τα διαλυμένα τους νοικοκυριά. Ο τόπος ερήμωσε με τους θρύλους να τον στοιχειώνουν και τα φαντάσματα των ανταρτών να περπατάνε στις βουνοπλαγιές...

Το παλικάρι πού 'πεσε μ' ορθή την κεφαλή του

δεν το σκεπάζει η γης ογρή , σκουλήκι δεν τ' αγγίζει.

Φτερό στη ράχη του ο σταυρός κι όλο χυμάει τ' αψήλου

και σμίγει τους τρανούς αητούς και τους χρυσούς αγγέλους .

Γιάννης Ρίτσος

...

Εμπρός λαέ για την Ελλάδα,

εμπρός ακόμα μια φορά,

κρατάς της λευτεριάς τη δάδα

στα δυο σου χέρια τα γερά!

Αντάρτικο τραγούδι της εποχής του εμφυλίου

Τι σου θυμίζουν τα τραίνα;...

Τα απαρέμφατα έλεγε εύστοχα μια εκπομπή για τη γλώσσα που είχα δει πολλά χρόνια πριν...
"Απαγορεύεται το καπνίζειν", "Απαγορεύεται το κύπτετε έξω" και πάει λέγοντας.
Μικρός συνέχεια ταξίδευα με το τραίνο από Καλαμάτα για Αθήνα. Μυρωδιά καμένου λαδιού στους σταθμούς και κούνημα στις στενές γραμμές του δικτύου Πελοποννήσου. Οικογενειακώς ανεβαίναμε στην Αθήνα μιας και δεν είχαμε αυτοκίνητο τότε (βασικά ποτέ δεν πήραν οι δικοί μου δεν ξέρουν καν να οδηγούν). Ίσως αυτή να είναι η αιτία για την ιδιαίτερη γοητεία που ασκούν πάνω μου τα τραίνα. Χρόνια μετά όταν δεν βιαζόμουν ανέβαινα Αθήνα και κατέβαινα με το τραίνο. Οι εικόνες πέρναγαν σαν ταινία μπροστά μου... Ο κάμπος της Μεσσηνίας, το σκαρφάλωμα στην Αρκαδία μέσα από την πανέμορφη χαράδρα του Ίσσαρη, η πάντοτε ετοιμόροπη γέφυρα του Σαφλά, ανατιναγμένη από τους αντάρτες στην κατοχή και μονίμως προσωρινά επισκευασμένη με το τραίνο να περνάει αργά και να τρίζουν οι ράγες κι ύστερα σήραγγα, γέφυρα, σήραγγα γέφυρα και το τραίνο σαν αργοκίνητο φίδι να ανεβαίνει στο οροπέδιο της Μεγαλόπολης... Στο σταθμό του Λεύκτρου να πουλάνε ρυζόγαλα και στην Τρίπολη εφημερίδες... Ύστερα η τεράστια κοιλαδογέφυρα στον Αχλαδόκαμπο ( η ψηλότερη στα Βαλκάνια έχω ακούσει) και κατέβασμα στους Μύλους... σουβλάκια από το παράθυρο, Άργος και Κόρινθος πάνω από τη γέφυρα του Ισθμού, πίσω μας η Πελοπόννησος και μετά κακιά σκάλα με το τραίνο να σέρνεται σύριζα στο γκρεμό. Ύστερα χαρούμενο να σφυρίζει που φτάναμε πια στην Αθήνα 6:30-7 ή και 8 ώρες αργότερα...
Τα χρόνια πέρασαν το δίκτυο έμεινε ασυντήρητο... εκτροχιασμοί ο ένας μετά τον άλλο και έκλεισε για ριζική ανακατασκευή με νέους στρωτήρες, σκύρο και ράγες. Ακόμα δεν έχουν ολοκληρωθεί τα έργα... Ο σταθμός Πελοποννήσου έκλεισε πια και η μετρική γραμμή καταργήθηκε μέχρι την Κόρινθο. Οι ταξιδιώτες για παρακάτω θα αλλάζουν τραίνο.
Ανυπομονώ να ξανανέβω. Δέκα χρόνια έχω να διασχίσω το Μωριά με το τραίνο και με πιάνει μελαγχολία να περνάω και να βλέπω στην Αρκαδία τις ράγες έτσι έρημες ακόμα, τους παλιούς πέτρινους σταθμούς ρημαγμένους και το σιδερένιο φίδι να μην περνάει με τα φωτισμένα του παράθυρα και τους ταξιδιώτες κουρνιασμένους μέσα του...
Τα τραίνα όχι δεν θυμίζουν μόνο απαρέμφατα και χωρισμούς όπως στα τραγούδια που έχουν γραφτεί για αυτά, αλλά μας ταξιδεύουν μέσα στη φύση, δίπλα στα δένδρα και στα βράχια που έτσι να κάνεις θαρείς θα τα πιάσεις και μας γυρνάνε σε μια άλλη εποχή απλούστερη και αθώα...
Ναι απαγορεύεται το "κύπτεται έξω" όχι το ταξιδεύειν, αυτό επιβάλλεται!

Άντε αγαπημένο μου τραινάκι σφύριξε χαρούμενο ξανά!

...

Κι όλο στον ουρανό το τραίνο πήγαινε

άιντε και νύχτωνε

πίσω του δάσος ορφανό

άφηνε μιαν ουρά καπνό

στο ματωμένο δειλινό

Άιντε ντε

...
Άιντε και ντε
άιντε τα τραίνα βούλιαξαν
ένα μονάχο καταμόναχο
έξω απ' τις ράγες πήγαινε
με τους νεκρούς του θερμαστές
και τους νεκρούς εισπράκτορες

μια μαλακιάν ουρά καπνό
άφηνε μες στον ουρανό
μεγάλο δάσος ορφανό
μια μαλακιάν ουρά καπνό
στο μαραμένο δειλινό
Άιντε και ντε

Άιντε και ντε

Κάψα και σίδερο

...

Γιάννης Ρίτσος

Βράδυ Σαββάτου...

Κι εγώ σπίτι... δε βγήκα. Φαγητό απ' έξω, ποδόσφαιρο στην τηλεόραση και μάζεμα στα ρούχα που στέγνωσαν.
Ώρα 2:30 ένα τσιγάρο πριν στο μπαλκόνι πριν κοιμηθώ. Τ' ανάβω και χαζεύω. Ο πλανήτης Δίας έχει ανατείλει. Φαίνεται σαν ένα λαμπρό άστρο κι αστράφτει με το κιτρινόλευκο φως του πάνω από τις ταράτσες των πολυκατοικιών. Παράξενο αλλά μου δίνει μια αίσθηση αισιοδοξίας που τον κοιτάζω. Σκέφτομαι πως δεν ήταν τυχαίο που οι αρχαίοι του είχαν δώσει το όνομα του επικεφαλής των θεών.

Λαμπρός και κινείται αργά, άρα είναι μακριά και μεγάλος, θα σκέφτηκαν και δεν έκαναν λάθος παρότι δεν είχαν τηλεσκόπια.
Καληνύχτα άρχοντα των πλανητών το τσιγάρο τελείωσε... Μου φάνηκε πως ο Δίας μου χαμογέλασε, χαμογέλασα κι εγώ.

...

μα όταν κοιτάει τον ουρανό

τα μάτια του είναι δύο πουλιά

...

Looking for...

a girl with a washing machine



Αλλά πού 'ναι;
Μόνος απλώνω και μαζεύω τη μπουγάδα...
Δεν πειράζει καλά είναι κι έτσι... Η ζωή προχωράει...

...

I bet you got a washing machine
I bet you ain't got nothing i do
And I'm just a boy who came in town
I won't let you down