Δυτική "μεθόριος"

Παρασκευή πρωί και έτοιμος για αναχώρηση ανεβαίνω στο λεωφορείο που ξεκινάει στην αγουροξυπνημένη Αθήνα.
Μουσική και το λεωφορείο μας περνάει δίπλα από τη θάλασσα προς Ισθμό, Ακράτα γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου ώσπου σταματάει στην όμορφη Αμφιλοχία στο μυχό του ομώνυμου όρμου. Στάση για φαγητό και ξεμούδιασμα και στη συνέχεια Άρτα. Περνάμε δίπλα από το ονομαστό γεφύρι της και στρίβουμε για Τζουμέρκα. Ο δρόμος ανεβαίνει δίπλα στον ποταμό Άραχθο το σύνορο της Ελλάδας με την Οθωμανική αυτοκρατορία έως το 1912.
Ο δρόμος στενός και δύσκολος... ανεβαίνει αφήνοντας πίσω μας την τεχνητή λίμνη του Άραχθου που λάμπει καταγάλανη χαμηλά... Καθισμένος στη θέση του συνοδηγού με τον χάρτη κάνω χρέη αρχηγού εκδρομής κατευθύνοντας τον οδηγό. Περνάμε ξυστά σε γκρεμούς, μέσα από γραφικά χωριουδάκια, σιδερένιες γέφυρες φτιαγμένες από το μηχανικό του στρατού κάποτε ώσπου φτάνουμε στο ονομαστό γεφύρι της Πλάκας πάνω στα παλιά σύνορα. Σταματάμε και πηγαίνω με τα πόδια προς το πέτρινο γεφύρι. Δίπλα του το κάποτε τελωνείο ένα απλό πέτρινο κτίριο ανακαινισμένο στέκει με τα κουφώματά του σφαλισμένα. Ανεβαίνω στο γεφύρι και κοιτάζω τα πεντακάθαρα νερά του Άραχθου μπρος στα μάτια μου είναι σαν να περνάνε τα αγώγια με πραμάτιες. Μια μοναδική διάβαση για πολλά πολλά χρόνια πάνω από το αφρισμένο ποτάμι.

Το γεφύρι της Πλάκας... το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι στην Ελλάδα

Η ώρα περνάει και ξεκινάμε πάλι, περνάμε το όμορφο κεφαλοχώρι Πράμαντα και στρίβουμε για Συρράκο. Το λεωφορείο ανεβαίνει αργά ώσπου αντικρίζουμε τα δυο όμορφα χωριά Συρράκο και Καλαρρύτες χωρισμένα από ένα μεγάλο φαράγγι. Σταματάμε και χαζεύουμε τα δυο χωριά κοσμήματα που στέκουν γαντζωμένα σαν αετοφωλιές στο βουνό.

Συρράκο αριστερά και Καλαρρύτες δεξιά

Κάποτε Ελλάδα οι Καλαρρύτες και Τουρκία το Συρράκο. Οι Καλαρρύτες ονομαστό χωριό για τους κοσμηματοποιούς του (ο ιδρυτής του οίκου BVLGARI κατάγεται από εκεί) ενώ το Συρράκο έχει δώσει πολλούς διάσημους έλληνες, τον πρωθυπουργό Κωλέττη, τον ποιητή Ζαλοκώστα, τον γνωστό από τον εμφύλιο Γούσια... αλλά γνωστότερο από όλους τους Συρρακιώτες τον ποιητή Κώστα Κρυστάλλη που πέρασε κρυφά από το Συρράκο στους Καλαρρύτες για να γλυτώσει από τους τούρκους που τον κυνηγούσαν ύστερα από την ποιητική του συλλογή "Αι σκιαί του Άδου".

Ο ανδριάντας του Κώστα Κρυστάλλη στο Συρράκο

Περπατάω στα δρομάκια-κελντερίμια του Συρράκου, χαζεύω τα όμορφα πετρόχτιστα σπίτια με τις  πέτρινες πλάκες για κεραμίδια. "Πως κουβαλήθηκε με τα μουλάρια τόση πέτρα σε αυτή την αετοφωλιά;" αναρωτιέμαι... Μιλώ με τον χαρακτηριστικό τύπο παλιού Συρρακιώτη τον κύριο Ηλία που ευγενικά ποζάρει στον φακό μου και μου δίνει ακούραστα ό,τι πληροφορίες θέλω να μάθω για το όμορφο χωριό του.

Ο κ. Ηλίας από το Συρράκο

"Το χωριό σας δεν είναι απλο χωριό ειναι ένα κόσμημα!" του λέω χαμογελώντας.
Απόγευμα της άλλης μέρας παρακολουθώ τη γαμήλια τελετή του φίλου Δημήτρη και της Δέσποινας στην εκκλησιά του χωριού κι ύστερα ευχές στους νεόνυμφους, γλέντι κάτω από τα πλατάνια, μουσική και χορός...
Απόμεσήμερο φεύγουμε προς Αθήνα από Γιάννενα-Άρτα αφήνοντας πίσω μας την πάλαι ποτέ δυτική μεθόριο... Εθνική οδός κι επιστροφή στην καθημερινότητα... Η σκέψη πετάει στους ηρωικούς κατοίκους των Τζουμέρκων... κτηνοτρόφους και γεωργούς που κάποτε ήταν ακρίτες κι είναι και σήμερα κρατώντας ζωντανή την παράδοση και την ελληνική ύπαιθρο... Πετάει στον συρρακιώτη ποιητή Κώστα Κρυστάλλη που έφυγε από τον τόπο του κυνηγημένος από τους τούρκους έζησε πάμτωχος στην Αθήνα για να πεθάνει στα 26 μόλις χρόνια του στην τότε παραμεθόρια Άρτα χτυπημένος από τη φυματίωση με την καρδιά του να είναι πάντα στον τόπο του που δεν αξιώθηκε να δει ελεύθερο από τον τουρκικό ζυγό...

antianemikos στο γεφύρι της Πλάκας πάνω στην κάποτε δυτική μεθόριο...

...

Παρακαλώ σε, σταυραητέ, για χαμηλώσου λίγο,
και δώσμου τες φτερούγες σου, και πάρε με μαζί σου,
πάρε με απάνου στα βουνά, τι θα με φάει ο κάμπος!

Κώστας Κρυστάλλης

ΥΓ πολλά ανέκδοτα χειρόγραφα του Κώστα Κρυστάλλη τα έκαψε μαζί με τα πράγματα του η σπιτονυκοκυρά του μετά το θάνατό του επειδή έμαθε πως ήταν φυματικός...